Goed gedaan Karin! Ja, maak dat de kat wijs…

Op de weg terug (zonder zoon), lachte mijn collega vriendelijk naar mij. “Zo, “zei ze “je hebt je eerste huisbezoek gehad, dat heb je mooi gedaan.” Ik was nog vooral aan het bijkomen van deze enerverende ervaring. Het voelde als een totaal mislukt optreden van mij. Een soort blackout op een tentamen. Niks mooi aan.

Ik wilde toen alleen maar weten hoe ik het nou had moeten doen in de praktijk, de echte wereld. Voor mijn gevoel had ik niks gehad aan al mijn theoretische kennis en mijn onderzoekresultaten. Ik wilde kunnen vertellen wat er aan de hand was en wat er nodig was om de problemen op te lossen. Maar hoe dan?

Het kan lastig zijn om een vertaling te maken naar de praktijk omdat we het in ons hoofd zo moeilijk kunnen maken. We leggen de lat zo hoog voor ons zelf. Hoe kon het zijn dat mijn collega mijn optreden niet mislukt vond? Ik had gewild dat ik het haar gevraagd had. Maar ja, iets met een verstijfd konijn in de koplampen van een auto. En later durfde ik het gewoon niet goed want hoe slim kwam ik dan over? Ik moest dat toch gewoon kunnen?

Ik wil je dezelfde fout besparen…

Nu achteraf zou ik mijn jongere ik het advies willen geven om altijd vragen te stellen. De lat niet zo hoog te leggen voor haarzelf. Ook jij hoeft niet te verwachten van jezelf dat je alles maar moet kunnen en alles alleen moet doen. Ik denk dat er 2 dingen nodig zijn om die gewilde vertaling naar de praktijk ook steeds meer te kunnen maken en ik deel ze van harte met je!

1. Zorg dat je zoveel mogelijk vlieguren maakt met ervaren collega’s. Ik ben blij met al die keren dat ik met collega’s heb kunnen meekijken en meedoen. En al die keren dat ze mij hebben geholpen bij een moeilijk gesprek. Het feit dat je het niet alleen hoeft te doen maakt dat je kunt kijken, leren, ervaren en (aan)voelen. Bij de ander maar ook bij jezelf. Allemaal zo belangrijk in ons vak. Het kan nu eenmaal niet allemaal vanuit je hoofd komen. Door veel verschillende stijlen te zien, kun je steeds meer je eigen stijl ontwikkelen. Door veel te doen, te vallen en weer op te staan, je indrukken en ideeën te delen,  krijg je meer ervaring en daarmee meer vertrouwen. Je zult merken dat je je steeds gemakkelijker beweegt in situaties die eerder nog overweldigend waren voor je. Het is het fijnst om dit niet allemaal alleen te doen. Wij zijn namelijk vaak veel te kritisch op ons eigen optreden. We vinden dat we dingen al meteen moeten kunnen en het allemaal al moeten weten. We zijn dan minder snel geneigd te rade te gaan bij collega’s of bij de hulpvrager die bij jou aan tafel zit. Je kunt van iedereen wat leren als je er voor open staat
2. Leer de praktijk van degene die om hulp komt vragen bij je, dan ook echt zo goed mogelijk kennen. In de meeste gevallen zien we de kinderen of de ouders in een spreekkamer en maken we de vertaling ook vanuit de spreekkamer.

Het mooiste zou zijn als we meer naar de mensen toe gaan. Je krijgt dan een kijkje in hun dagelijkse leefomgeving die enorm bijdraagt aan het snappen van het hoe en het waarom van de problemen maar ook juist van de steunbronnen die er zijn. Dit naar huis gaan, is nog lang niet overal gemeen goed en vaak kunnen we er ook de tijd niet voor maken  (ik heb jarenlang ergens gewerkt waar dat gewoon niet mocht: veel te tijdrovend, niet goed voor de productie). Dus als de kans zich voor doet, pak die dan met beide handen aan. Soms kun je net als ik eens mee met een collega. En soms ben ik wel eens langs gegaan op mijn weg naar huis. Een beetje ondernemersgeest zat er misschien toen ook al in.

Maar ook in je spreekkamer kom je een heel eind als je hier bewust aandacht voor hebt.

• Door met ouders voor of na de afspraak van hun kind een gesprek aan te gaan over thuis, school, hobby’s, familie, werk, net wat er ter tafel komt. Vraag of ze jouw beeld herkennen en zo niet hoe gaat het dan thuis of op school of op de sportclub wel?
• Door met collega’s te praten die ook betrokken zijn bij het gezin. Wat hebben zij gezien, wat heeft met daar verteld? Een ander gesprek brengt ook vaak een ander, aanvullend verhaal naar voren.
• Neem eens contact op met de leerkracht (in plaats van alleen een vragenlijst te laten invullen). Er zijn zoveel verschillende soorten scholen. Het is fijn als je kunt inschatten wat de impact van de schoolomgeving is op het kind. Vraag dus verder dan alleen het functioneren van het kind. Ook eerdere hulpverleners hebben vaak een goed beeld van een kind omdat ze langere tijd, vaak wekelijks met het kind gewerkt hebben. Naast waardevolle informatie kweek je vaak meteen een hoop good will in je netwerk.

Lees niet slechts 1 pagina, maar ga opzoek naar het verhaal…

Ik ben van mening dat je onderzoeksresultaten en jouw expertise alleen betekenis kunnen krijgen in het licht van het hele verhaal; het verhaal van dit kind, in dit gezin, in deze (school)omgeving, met deze rugzak met ervaringen. Om tot een betekenisvolle bijdrage te komen vanuit jouw vak, moet je verder kijken dan alleen het kind dat je werkruimte binnenstapt. Bekijk de wereld van dit kind en het verhaal wordt je duidelijk. Hoe beter je de praktijk leert kennen, hoe beter je een vertaling kunt maken die daadwerkelijk van toegevoegde waarde is. 

Kijk en luister dus mee met ervaren collega’s en onderzoek het grote verhaal van degene die jouw hulp nodig heeft door ook zoveel mogelijk in hun dagelijkse leefwereld te stappen.

En nu? Actie!

En nu? Mijn enige advies: Onderneem actie!

Pak nu pen en papier en schrijf de naam op van een collega waar jij van kunt leren. Ga die morgen meteen vragen hoe hij of zij jou mee kan gaan nemen in zijn of haar ervaring en werkwijzen.

Zet 3 concrete stappen op papier die jij vanaf nu gaat zetten om meer van het verhaal van de cliënt te verkennen.

En een laatste vraag van mij aan jou: wil jij onder dit blogartikel laten weten wat het bij jou teweeg heeft gebracht? Ook vragen aan mij kun je hieronder achter laten!

En onthoud goed: Succesvol psycholoog zijn kun je alleen zelf waarmaken, maar je hoeft het niet alleen te doen!